Update toekomst peuterspeelzaalwerk en dagopvang: een betere basis voor peuters

Asscher’s betere basis voor peuters …  
De visie van minister Asscher (SZW) en staatssecretaris Dekker (OCW) op de toekomst van de voorschoolse voorzieningen (dagopvang en peuterspeelzaalwerk) is verschenen (zie  http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/szw/nieuws/2013/12/02/peuterplan.html)
De basis voor de plannen is het Regeerakkoord waarin was opgenomen: Om de onderlinge afstemming van onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang te optimaliseren wordt de financiering van het peuterspeelzaalwerk onder de Wet Kinderopvang gebracht. Daarbij zal bestaande gemeentelijke financiering worden betrokken (Regeerakkoord, okt. 2012).
In onze nieuwsbrief een samenvatting met de verwachte consequenties voor aanbieders en gemeenten.

Samenvatting betere basis voor peuters
Scherpere kwaliteitseisen: peuterspeelzalen met vrijwilligers onder druk
Vanaf 1 januari 2016 gelden dezelfde kwaliteitseisen voor kinderopvang en peuterspeelzalen.
De belangrijkste verschillen tussen dagopvang en peuterwerk zitten nu in de wettelijke regels voor de beroepskracht-kindratio en de inzet van vrijwilligers.
Dat betekent voor peuterspeelzalen dat vanaf 2016 alle groepen bezet moeten zijn met (tenminste) twee gekwalificeerde beroepskrachten.
De bijna 700 peuterspeelzalen met 1 beroepskracht aangevuld met 1 vrijwilliger voldoen dan niet meer aan de wettelijke eisen. De 250 aanbieders en de 170 gemeenten die te maken hebben met peuterspeelzalen die deels gedraaid worden met vrijwilligers moeten plannen maken hoe dit aanbod - in aangepaste vorm - kan worden voortgezet en gefinancierd.

Scherpere kwaliteitseisen: minder peuters per groep in peuterspeelzalen (?)
Nu nog is er een verschil in de wettelijke regels voor de beroepskracht-kindratio tussen peuterspeelzalen (2 beroepskrachten op maximaal 16 peuters) en dagverblijven (2 beroepskrachten op maximaal 14 peuters 1). Of peuterspeelzalen vanaf 2016 ook met groepen van maximaal 14 peuters moeten werken, hangt af van de afspraken die de brancheorganisaties, de Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang en Peuterspeelzalen (BOinK) en minister Asscher de komende maanden gaan maken over de uitwerking van het landelijke kwaliteitskader voor alle voorschoolse voorzieningen.

Financiering: werkende ouders naar Rijk, niet werkende ouders blijven bij gemeente
Nu nog kunnen werkende ouders die gebruik maken van peuterspeelzalen geen gebruik maken van de toeslagregeling. Peuterspeelzalen zijn immers expliciet uitgesloten in de wettelijke regeling voor kinderopvang.

___________________________

1 Wettelijk is een groepsgrootte van 16 peuters toegestaan, maar op een dergelijke groep dienen dan de gediplomeerde krachten te worden ingezet. Dit is in de praktijk financieel geen haalbaar aanbod.

In de brief staat nu dat werkende ouders vanaf 2016 recht krijgen op kinderopvangtoeslag voor opvang in de voorschoolse voorziening van hun keuze: kinderdagverblijf en/of peuterspeelzaal. Voor gemeenten waar de peuterspeelzalen al zijn omgevormd tot peuteropvang en het aanbod al voldoet aan de kwaliteitseisen van de dagopvang verandert er met deze plannen niets.
De financiering van voorschoolse voorzieningen voor niet-werkende ouders wordt niet geregeld via de toeslagregeling en dat is misschien wel de belangrijkste verrassing in deze brief.
Het Rijk wordt verantwoordelijk voor de kinderopvangtoeslag voor opvang van kinderen van werkende ouders in de kinderopvang of een peuterspeelzaal. Het organiseren van een aanbod voor kinderen van alleenverdieners of niet-werkende ouders blijft een verantwoordelijkheid van de gemeente en is dus afhankelijk van de beleidskeuzes die gemeenten maken. Dit betekent dus niet dat deze ouders per definitie meer of minder gaan betalen dan ouders die gebruik maken van de toeslagregeling. Het blijft mogelijk (en wenselijk) dat gemeenten de ouderbijdragen voor deze ouders afstemmen op de netto kosten van ouders die gebruik maken van de toeslagregeling.

Financiering: gemeenten raken per  2016 decentralisatie uitkering Wet Oke kwijt
Het Rijk neemt de financiering van het reguliere peuterspeelzaalwerk voor kinderen van werkende ouders voor haar rekening. Als dekking voor die extra toeslaguitgaven wordt er vanaf 2016 geld overgeheveld van gemeenten naar het Rijk. Het kabinet is bereid de overheveling van middelen te beperken tot de decentralisatie-uitkering in het kader van de Wet Oke. Deze uitkering startte in 2010 en staat per gemeente gespecificeerd in de september-circulaire van 2009.
In de bijlage is een lijst met het bedrag per gemeente opgenomen. Dat bedrag komt per 2016 te vervallen als dekking bij gemeenten en zal gebruikt worden voor dekking van de toeslaguitgaven bij het Rijk. De korting op het gemeentefonds versterkt de prikkels van gemeenten om peuterspeelzalen om te vormen tot peuteropvang.
Over de definitieve vormgeving en bijbehorende financiering van de voorstellen vindt overleg plaats met de VNG.

Conclusie
De plannen zetten in op het aanscherpen van de kwaliteit van de voorschoolse voorzieningen en het harmoniseren van de toegankelijkheid/ouderbijdrage.
De meeste impact hebben de plannen op de peuterspeelzalen met 1 beroepskracht en 1 vrijwilliger.
Verder moeten alle gemeenten rekening houden met een extra bezuiniging om de uitname uit het gemeentefonds per 2016 te dekken (zie bijlage).
Gemeenten en aanbieders die het peuterspeelzaalwerk nog niet hebben omgevormd tot peuteropvang  kunnen daarop anticiperen door onderzoek te laten doen naar een passend toekomstscenario.

Reageren?
Deze nieuwsbrief wordt samengesteld door medewerkers van Buitenhek Management & Consult. U kunt zich hier aanmelden. Reacties op de inhoud van deze nieuwsbrief kunt u richten aan info@buitenhek.nl.

Decentralisatie uitkering Wet Oke* (indicatie uitname gemeentefonds per 2016)

* gemeentelijke herindelingen tot en met 2013 verwerkt.