PublicatiesColumnToo little, too late of alle beetjes helpen…
Column

Too little, too late of alle beetjes helpen…

1

October

2013

In aanvulling op de begroting van Prinsjesdag heeft het Kabinet vanaf 2014 € 100 mln. extra uitgetrokken om de kinderopvangkosten voor gezinnen te drukken. Zo’n meevaller is een lichtpuntje in een overvloed aan minder goed nieuws voor klanten en ondernemers in de kinderopvangbranche.

Huishoudens met een jaarinkomen tot € 50.000 merken volgend jaar niets van de € 100 mln. die door het kabinet is uitgetrokken om de kinderopvangkosten voor gezinnen te drukken. Voor gezinnen die meer verdienen wordt de toeslag hoger en de ouderbijdrage dus lager. Huishoudens met een jaarinkomen boven € 105.000 profiteren het meest. Zij ontvangen vanaf 2014 weer een vast deel van de kosten (werkgevers­bijdrage) aan toeslag van 18 procent in plaats van de 33 procent die tot eind 2012 werd verstrekt.

Hier en daar klinkt kritiek op de keuze van het kabinet om juist gezinnen met hoge – in plaats van lage – inkomens tegemoet te komen. Toch is die keuze om macroniveau goed te verdedigen. Meer dan 60 procent van de resterende kinderopvangpopulatie profiteert in 2014. Een ander voordeel is dat de toeslagenadministratie vanaf volgend jaar weer alle kinderen – dus ook die van gezinnen met hoge inkomens – met opvang registreert. Daardoor is de lokale en landelijke vraag naar opvang beter te volgen en verdwijnt de vraaguitval onder hoge inkomens niet langer – zoals in 2013 –  in het ‘zwarte’ gat van de toeslagstatistieken.  
Alle beetjes helpen maar toch zullen de effecten van deze maatregel op de vraag naar opvang beperkt blijven. De € 100 mln. extra wordt immers gedekt met een extra bezuiniging op andere kindregelingen. Een beetje meer kinderopvangtoeslag wordt gedekt met een beetje minder kinderbijslag, kindgebonden budget, en de inkomensafhankelijke combinatiekorting voor tweeverdieners. Wat erbij komt aan kinderopvangtoeslag kan dus nog gecompenseerd worden door kortingen op andere regelingen waarvan huishoudens met kinderen gebruikmaken. Voor de beeldvorming over kinderopvang is het prima maar de realiteit blijft dat de ouderbijdrage in 2014 op het hoogste niveau ligt sinds 2005 (zie tabel).

Baby's

De instroom van baby’s in de opvang daalt nog steeds en dat betekent dat voor de kinderopvang als geheel pas vanaf 2016 de bodem van de markt in zicht komt.

Die realiteit werkt door in de voorbereiding van kinderopvangbestuurders op de begroting 2014 en daarna:

  • wat betekent 40 procent afzetverlies of meer (in vergelijking met 2011) voor ons netwerk aan locaties?
  • zetten we in op het ‘uitroken’ van naastgelegen capaciteit of kunnen/willen we ons die investering niet langer permitteren?
  • welke centrale ondersteuning en welke kwaliteitsambities passen nog bij een gehalveerde organisatie?
  • willen/kunnen we zelfstandig de krimp uitzitten of moeten we toch eens kijken naar partners?
  • wat betekent dat voor de resterende centrale overhead en de inhoud van de functie van topman of -vrouw?
  • willen verhuurders en banken met ons meedenken en welke onderhandelingsprikkels hebben we nog om ze een beetje te stimuleren?
  • wat betekent een structureel
  • lagere bezettingsgraad voor de tariefstelling vanaf 2014 en hoe vertellen we dat aan onze klanten?

De  aanhoudende krimp vraagt scherpe keuzes van bestuurders en toezichthouders en die worden ook gemaakt in de vorm van ­reorganisaties, fusies, sluiting en samenvoegen, bovengemiddelde tariefaanpassingen en het afblazen van investeringen om de liquiditeitskrapte te ­beteugelen.

Realiteit

Zoals het was wordt het nooit meer. Vanouds zagen peuterspeelzalen, gastouders en dag­opvang gezamenlijk nog zo’n 90 procent van de 0- tot 4-jarigen. In 2012 daalde dat aandeel naar 85 procent en in 2013 zal dat op 75 procent uitkomen door de terugloop in de dagopvang en door het sluiten van reguliere peuterspeelzalen. Zelfs in de meest optimistische scenario’s is de realiteit dat in 2016 1 op de 3 peuters geen voorschoolse voorziening meer ziet. Dat is de realiteit voor ouders, ondernemers, hun samenwerkingspartners en de overheid.
Daar helpt geen moedertjelief aan.

Reageren? ed@buitenhek.nl.
www.bbmp.nl

kinderopvangtoeslag
peuterspeelzaal
advies kinderopvang
werkgeversbijdrage
column